Bir Tecavüz Kurbanı, Bir Sanatçı ve Bir Kadın - Artemisia Gentileschi

Artemisia Gentileschi 8 Temmuz 1593 tarihinde Roma’ da doğar.Ressam bir babanın Orazia Gentileschi nin ilk evladı , tek kızıdır.Ressam baba Orazia Gentileschi Artemisia yı ve erkek kardeşlerini atölyesinde eğitme isteğindedir.Artemisia erkek kardeşlerine göre daha yeteneklidir.Erken yaşlarda eğitimini babasının atölyesinde alır.Bu süreç boyunca genç Artemisia renklerin nasıl karşılaştırıldığını , nasıl resim yapılacağını öğrenir.Artemisia nın eğitimini aldığı dönemlerde Orazia Gentileschi , Caravaggio nun gerçekci çizgilerinden etkilenir ve bu tarzda resim yapmaya başlar.Artemisia da babasından dolayı bu tarz resimler yapmaya başlar.Ancak Artemisia nın yapmış olduğu eserler gerçekliğin farklı verilmesi yönüyle babasının yapmış olduğu eserlerden ayrılır. Annesi, 12 yaşında ölünce babasına sığınır.Fakat babası Artemisia üzerinde baskı kurar.Ona sanat kariyerinde çıraklıktan başka pay vermez.Artemisia ya okuma-yazma bile öğretmez.Aslında tarihsel sürece baktığımızda Artemisia nın kimliğini biliyor oluşumuz biraz da sanatçının babasının ressam oluşundan kaynaklanmaktadır.Çünkü o dönemlerde kadınların bir kimlik olarak kamusal alanda görünmeleri uygun karşılanmazdı.Sanatçının yaşadıkları olumsuzlukları babası yüzünden olmuş olsa da bir bakıma bir kadın sanatçı kimliği ile karşımıza çıkışı da yine babasının ressam oluşuna bağlı olduğunu belirtmek gerekir. Artemisia Gentileschi ilk çalışmasını 17 yaşındayken babasının yardımıyla yapmış olsa da gerçek anlamda ilk eseri olan Susanna ve Elders’ i 1610 da tamamlar.Bu eser Artemisia nın gerçekçi çizgilerden etkilerini göstermektedir.İki adamın bir kadını seks emelleri konusunda bezdirmelerini anlatan bu resimde sanatçının yapmış olduğu birkaç Susanna eserinden biridir.Bu eser sanki Artemisia nın seksüel anlamda rahatsızlığı yaşadığının görselleştirilmesi olarak da okunabilir.Bu eserde banyoda yıkanan Susanna yı taciz eden iki erkek figürünü sanatçı kendi hayatında baskı unsuru olan iki erkeği model alarak yapar: Orazia Gentileschi ve Tassi. Caravaggio nun ışık-gölge karşıtlığı tekniğini kullanır.Ancak Caravaggio gibi koyu tonların hakim olduğu resimler yerine daha açık ve aydınlık resimler üretir.Sonraki süreç içerisinde Artemisia başvurduğu sanat akademilerinden kabul alamayınca eğitimine babasının yanında devam etmeye başlar.Akademileriden kabul alamamasının nedeni ise basittir ; kadın olması.Buna rağmen pes etmez ve çalışmalarına devam eder.Caravaggio ve Michelangelo etkisinde resimler üretmeye devam eder babasının yanında.Eğitimi için babası kendi öğrencisi olan Tassi yi görevlendirir.Tassi Artemisia ya perspektif öğretecektir.Fakat Tassi Artemisia ya ders verceğine Artemisia ya tecavüz eder.Bu tecavüz olayı Tassi nin Artemisia yı evlilik vaadiyle kandırmasıyla sürer.Bu da olayın bir süre gizli kalmasını sağlar.Baba Orazia Gentileschi olayı öğrendiğinde Tassi tecavüz suçundan tutuklanır.Bu süreç içerisinde bütün yaşananlar duyulur ve tecavüz olayı kamu tarafından meşhur bir dava haline gelir.Tassi tutuklanır;fakat hakimin taraflı olur.Kamu da bu kadar bilinen bir dava olmasına karşının hakiminin Tassi yönünde karar alması ve Artemisia ya inanmayışı karşımıza yine kadının o dönemdeki rolü hakkında bize bilgi vermektedir.Davasının doğru olduğunu kanıtlamak için Artemisia kendisine işkence yapılmasını teklif eder ve haklı olduğu bir davada suçlu (Tassi) değil kendisi işkenceden geçirilir.Tabi bu da bir sonuç vermez ve mahkeme Tassi’yi serbest bırakır.Mahkeme kayıtları günümüze kadar ulaşmıştır.Artemisia Gentileschi nin yaşamış olduğu bu trajedi resimlerine de yansır.Çizdiği kadın figürleri sert ve güçlü kadınlar olmuştur.Bu olaydan sonra Artemisia yakın bir aile dostları ile evlenir,damadın adı ; Peter Antonio Stiattesi dir.Artemisia eşiyle birlikte Floransa ya yerleşir ki bu da bir bakıma babasının baskılarından kurtulmak için bir fırsattır. Tassi nin salıverilmesinden sonra Caravaggio nun yapmış olduğu Judith Beheading Holofornes i yapar.Bu eser Caravaggio dan esinlenerek yapmış olduğu bir eser olduğu kadar kadınlar Caravaggio nun kiler kadar güzel değildir.Belki de Artemisia bu eserde başına gelen olumsuz olayların intikamını alır. Judith ve Holfornes in hikayesi de ilginçtir.Anlatıldığına göre Holofornes Asurlu bir komutandır.Savaşmaktan başka bir şey bilmeyen bir başkomutan İsrail üzerine seferler düzenler ve neredeyse tüm İsrailli ele geçirir. Ancak bu bölgeye Judith gelene kadar.Judith güzel ve dul bir kadındır.Holofornes Judith den çok etkilenir.Judith de kavmini kurtarmak için bu durumdan yararlanır. Holofornes i sarhoş edene kadar içirir ve sonrasında hizmetçisi ile birlikte Holofornesin başını keser.Bu olaydan sonra Asur ordusu İsrail topraklarından çekilir.İşte bu tabloda Judith sanatçının kendisine benzerken, ona tecavüz eden Tassi ise Holofornes olarak resimlenmiştir.Bir bakıma bu tablo Tassi için utanç belgesi olur.Bu resim farklı birçok ressam tarafından yapılmış olsade etkileyiciliği ve derinliği Artemisia Gentileschi kadar etkili değildir. Artemisia kariyerine Floransa da devam eder.Böylece hem babasının hakimiyetinden hem de kendisi için kurmuş olduğu planlardan sıyrılmış olur.Dük Cosimo Medici nin iltimasına girer.Bu dönem içerisinde birçok çalışmaya imza atar.Şehrinsoylu ailelerinden siparişler almaya başlar.1613-1614 yılında Judith Beheading Holofornes in devamı niteliğinde olan Judith ve Bayan Maidservant’ı yapar.Yine bu resminde Judith elinde kılıcı vardır.Hizmetçisinin elinde de Tassi olarak resmedilmiş olan Holofornes in kafa bulunmaktadır.Artemisia yeni teknikler öğrenerek resim anlayışını güçleştirir.Hatta okuma yazmayı da öğrenir bu süreç içerisinde.Floransa da yaşadığı süre içerisinde sanatsal anlamda en verimli çağını yaşar.Ayrıca Accedemia Del Disegno ya ilk kadın ressam olarak kabul edilir. Sanatsal anlamda başarılı olduğu bu dönemde evlilik hayatı pek de parlak değildir.Artemisia nın eşi de ressamdır.Fakat Artemisia kadar başarılı değildir.Kocası resim yapmayı bırakır ve Artemisia nın yapmış olduğu resimleri pazarlar.Tabi elde ettiği kazancı ile içki ve kumarda tüketince kötü süren evlilikte derin kırılmalar olur.Ayrıca bu süreçte Peter Antonio kanunsuz bir işe karışarak ortadan kaybolur.Tek başına kalan Artemisia artık ailenin reisi olarak kaynaklarda adı geçer.Durumunun belirsizliği bir daha evlenmesi için engel çıkarır.1620 de Floransadan ayrılır.1630 a kadar Cenova, Roma ve Venedik te sanatına ve yaşamına devam eder.1630 yılında Napoli den Londra ya gider.1.Charles hizmetinde çalışır.Portre ressamı olarak babasından ünlü olur.Ancak 1641 de hayatının sonuna kadar yaşayacağı olan Napoli ye yerleşir.Ölümü hakkında kesin kaynaklar olmadığı için tahminen 1652 yılında öldüğü belirtilmiştir.Sanatçının mezarının yeri de bilinmemektedir. 
Kaynakça: Artemisia Gentileschi:
The Image of the Female Hero in Italian Baroque Art
Mary D. Garrard
Mary D. Garrard--Artemisia Gentileschi Around 1622 : Shaping and Reshaping of an Artistic Identity


Mehmet Kahraman